Το χωριό Βλάτος, πρώην έδρα ομώνυμης κοινότητας και τώρα δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Ινναχωρίου, βρίσκεται στα δυτικά της επαρχίας Κισάμου και απέχει είκοσι χιλιόμετρα από την Κίσαμο (πρ. Καστέλλι) και οκτώ από την Χρυσοσκαλίτισσα. Ο ερχόμενος από Χανιά και κατευθυνόμενος προς το χωριό μας θα περάσει από το φαράγγι Τοπολίων, Αγ. Σοφίας-Κατσοματάδω, ένα τοπίο μοναδικού φυσικού κάλους.

Μορφολογικά το Βλάτος βρίσκεται σε μία λεκάνη που σχηματίζεται από τα βουνά Καλόγερος στ’ ανατολικά, Πλήκια δυτικά, Κουβάρα και Οξύ Κεφάλι βόρεια. Είναι αραιοκατοικημένο με δεκατρείς γειτονιές: Μύλοι, Ζερβιανά, Μιχελιανά, Δερουκιανά, Μοθιανά, Παπαδιανά, Αρχοντικά, Τζιμπλιανά, Κουτσουνάρα (η μεγαλύτερη γειτονιά), Μπαρουξιανά, Μπερντιγιανά και Λαγγός (σήμερα ακατοίκητη).

Στα δημοτολόγια είναι γραμμένοι περί τους 350 δημότες, μόνιμα όμως στο χωριό κατοικούν περί τους εβδομήντα, οι οποίοι ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία και δευτερευόντως με την οικόσιτη, κατά βάση, κτηνοτροφία και παράγουν λάδι, κάστανα και κρασί. Τα τελευταία χρόνια καλλιεργούνται υπαίθρια κηπευτικά με το σύστημα της βιολογικής καλλιέργειας. Στην περιφέρεια του Βλάτους ανήκει ο οικισμός Μηλιά, όπου λειτουργεί θαυμάσια μονάδα αγροτουρισμού, καθώς και το μοναδικό στην Κρήτη από πλευράς βιοποικιλότητας βοτανικό πάρκο.

Το χωριό δημιουργήθηκε τον 15ο μ.Χ. αιώνα. Δεν υπάρχει καμιά αναφορά που να βεβαιώνει ότι κατά την πρώτη (3ος-9ος μ.Χ. αι.) και δεύτερη (9ος-13ος μ.Χ. αι.) Βυζαντινές περιόδους υπήρχε στην περιοχή οικισμός με το όνομα Βλάτος. Το ίδιο ισχύει και για την περίοδο της Αραβοκρατίας (824-961 μ.Χ.) Αντιθέτως ο Άραβας στην καταγωγή γεωργάφος και ιστορικός Εδριτζή αναφέρει την ύπαρξη οικισμών με ονόματα: Μηλέα, Καρύδιον και Ροδέα η Ροδιά. Άλλωστε, η παντελής έλλειψη βυζαντινών και αραβικών τοπωνυμίων και ονομάτων επιβεβαιώνει τα παραπάνω.

Το 1252, και παρά τις συνθήκες και τις υποσχέσεις για μη παραχώρηση γαιών σε ενετούς αποίκους, έρχεται μέγας αριθμός ενετών και εγκαθίστανται σε εδάφη της Δυτικής Κρήτης. Το έτος αυτό αρχίζει η οικοδόμηση της πόλης των Χανίων (επί των ερειπίων της αρχαίας Κυδωνίας) και οι σημερινές επαρχίες Κυδωνίας και Κισάμου χωρίζονται σε ενενήντα τιμάρια, από τα οποία εβδομήντα πέντε δόθηκαν σε ενετικές οικογένειες και δέκα πέντε απ’ ευθείας στην Γαληνοτάτη Δημοκρατία της Βενετίας. Από τα παραπάνω προκύπτει ότι η εγκατάσταση Ενετών στην Δυτ. Κίσαμο αρχίζει από το 1252 στις μεγάλες πόλεις, ενώ ο εποικισμός της υπαίθρου άρχισε πολύ μεταγενέστερα, στις αρχές του 14ου αιώνα, πιθανότατα δε μετά το σεισμό της 8ης Αυγούστου του 1303, και με κάποια επιφύλαξη θα λέγαμε γύρω στο 1336 (πηγή Gius Gerola).

Γνωστά τιμάρια της Δ. Κισάμου είναι της οικογένειας Trivisano στην περιοχή Δραπανιά (βίλα Τριβιζάν) και της οικογένειας Pombonasto στην περιοχή Ρόκκας-Κεράς. Από παραφθορά του ονόματος Pombonasto προήλθε το όνομα «Μπονάτος», που συναντούμε σήμερα στην περιοχή. Επίσης, των οικογενειών Michelli Minotto στην περιοχή των Τοπολίων μέχρι το Λούχι και Nicholo Minotto στην περιοχή του Κεφαλιού. Από τις ενετικές οικογένειες που λίγο πριν αναφέραμε αυτή που συνδέεται με την ίδρυση του Βλάτους είναι εκείνη του Μ. Μinotto.

Το χωριό Βλάτος άρχισε να δημιουργείται, λοιπόν, περί τα τέλη του 15ου αι. με την εγκαστάσταση δουλοπάροικων τους οποίους έφερε η οικογένεια Μinotto, προκειμένου να εγκατασταθούν στην περιοχή. Ο εποικισμός αυτός δεν έγινε βέβαια με σκοπό τη δημιουργία οικισμού, αλλά για να εξυπηρετηθούν τα συμφέροντα της οίκογένειας Minotto. Πραγματοποιήθηκε, δηλαδή, μεταφορά και εγκατάσταση δουλοπάροικων, κυρίως από την Κυδωνία και την γύρω περιοχή, προκειμένου να υπάρξουν τα απαραίτητα εργατικά χέρια για οικοδόμηση κατοικιών, κατασκευή αποστραγγιστικών έργων, εκχέρσωση και καλλιέργεια της γης. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας το χωριό παίρνει σιγά σιγά την σημερινή του μορφή.

Από τα μέσα του 19ου μ.Χ. αι. μαζί με το χωριό Ρογδιά αποτελούν ενιαία Ενορία, με κεντρικούς ενοριακούς Ναούς το «Γενέσιον της Θεοτόκου» (8 Σεπτεμβρίου) στο Βλάτος (από το 1968 και εντεύθεν, ενώ μέχρι τότε ενοριακός Ναός ήταν αυτός της Αγίας Τριάδος) και του «Αγ. Γεωργίου» (23 Απριλιου) στη Ρογδιά.

Το ξυλόγλυπτο τέμπλο του Ναού του Γενεθλίου της Θεοτόκου είναι σύγχρονο της κατασκευής του Ναού ενώ οι εικόνες του είναι έργα τεσσάρων αγιογράφων, των κ.κ.: Ν. Γιαννακάκη, Γ.Παπαδημητράκη, Ελ. Θεοδοσάκη και Ιω. Αννουσάκη. Οι δύο παλαιές εικόνες της Θεοτόκου, ένθρονης και βρεφοκρατούσης, και της Αγ. Τριάδος του 1882, που ευρίσκονται σε ιδιαίτερα προσκυνητάρια μέσα στο ναό, είναι έργα του Εμμ. Γ. Παπαδάκη από τα Ροδωπού.

Το κωδωνοστάσιο που βρίσκεται παραπλεύρως του Ναού είναι σύγχρονη κατασκευή.

Ο Ναός του Αγ. Γεωργίου στη Ρογδιά ανεγέρθηκε περί το 1888, το ξύλινο, και εν μέρει ξυλόγλυπτο, τέμπλο του και οι περισσότερες εικόνες του ανάγονται στα 1892-1893. Οι εικόνες φιλοτεχνήθησαν και πάλι από τον Ροδωπιανό Εμμ. Παπαδάκη εκτός από την εικόνα του Αγ. Γεωργίου, που είναι έργο του Γ. Πολλάκη από το Κεφάλι, γνωστού αγιογράφου της εποχής.

Άλλοι Ναοί που ανήκουν στην Ενορία Βλάτους είναι των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης στους Μύλους, των Αγίων Παντελεήμονος και Αντωνίου στα Ντερουκιανά Βλάτους, του Αγίου Γεωργίου στο Καρυδάκι (λειτουργείται στις 29 Ιουνίου), του Αγίου Γεωργίου στην Κάτω Μηλιά (λειτουργείται στις 8 Μαϊου), της Αποτομής της κεφαλής του Αγ. Ιωάννου του Βαπτιστού στην γειτονιά «Μοθιανά Βλάτους» (29 Αυγούστου), του Αγ Γεωργίου στον Λαγγό Βλάτους (λειτουργείται την Κυριακή του Θωμά και του Αγ. Δημητρίου), της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (23 Αυγούστου) και του Αγ. Μάμαντος (2 Σεπτεμβρίου) στη Ρογδιά. Ο παλαιότερος Ναός στην Ενορία είναι αυτός του Αγ. Γεωργίου στην Κάτω Μηλιά, του 13ου μ.Χ. αι., σύμφωνα με την Εφορεία Βυζαντινών και μεταβυζαντινών αρχαιοτήτων.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει το ιστορικό της κτίσεως του Ναού της Αγ. Τριάδος στο Βλάτος. Ο συγκεκριμένος Ναός συνδέεται με την εγκατάσταση στο Βλάτος του ενετού Πατρικίου Μ.Minotto το 1472, ο οποίος και οικοδόμησε μικρό ναΐσκο αφιερωμένο στον Άγιο Γεώργιο και στην Κυρία των Αγγέλων, για να εξυπηρετούνται οι θρησκευτικές ανάγκες της οικογενείας του. Ο συγκεκριμένος ναΐσκος λειτουργούσε σύμφωνα με το Ορθόδοξο Δόγμα με τη μόνη διαφορά, ότι στις ακολουθίες εμνημονεύετο ο Πάπας.

Στο σημείο αυτό πρέπει να υπάρξει μια ιστορική παρένθεση. Λόγω της έντασης που υπήρχε μεταξύ Ορθόδοξου και Καθολικού πληθυσμού, και η οποία εκαλλιεργείτο ιδίως από Μονεμβασιώτες πρόσφυγες (τέλη του 14ου αιώνα) σχετικά με το θέμα των πρωτείων του Πάπα, οι Ενετοί Πατρίκιοι που εγκαταστάθηκαν στην ύπαιθρο είχαν ασπασθεί το Ορθόδοξο Δόγμα με την διαφορά που αναφέραμε παραπάνω. Το ίδιο συνέβη λοιπόν και στο Βλάτος με την οικογένεια Minotto.

Με την αποχώρηση των Ενετών από την περιοχή τέλη 17ου αρχές 18ου αιώνα και την εγκατάσταση των Τούρκων, ο Ναός μετονομάζεται σε Ναό αφιερωμένο στην Αγία Τριάδα, γίνεται ο κεντρικός Ναός του χωριού με πρώτο εφημέριο τον παπα-Μιχελή Minotto, απόγονο της ενετικής οικογένειας, ο οποίος παρέμεινε ως ιερέας στην περιοχή διατηρώντας και αρκετό μέρος της περιουσίας του. Το τέμπλο του Ναού αυτού είναι ξύλινο, σε ορισμένα σημεία διάτρητο, και στο περισσότερο μέρος του απλό, χρωματισμένο, με πρόσθετες ξύλινες παραστάσεις, φυτικού ιδίως διακόσμου. Με εξαίρεση τις εικόνες της Παναγίας και της Αγ. Τριάδος, που φαίνονται να είναι παλαιότερες, οι υπόλοιπες εικόνες του τέμπλου είναι έργα του Εμμ. Παπαδάκη περί το 1882.

Ο γιος του παπα-Μιχελή, Χατζη-Παναγιώτης Μινόττο, άλλαξε το επίθετο της οικογένειας - άγνωστο πότε - και έκτοτε αναφερόταν ως Χατζη-Αναγνώστης Αρχοντάκης.

Επόμενοι ιερείς στην περιοχή ήταν οι πρόγονοι της σημερινής οικογένειας «Παπαδημητράκη». Ο Φραγκίσκος, βαπτιστικός (φιλιότσος) του παπα-Μιχελή Μινόττο, ο οποίος έζησε στην εγκαθίδρυση της Τουρκοκρατίας (1670), και ο οποίος έκτισε και τον Αγ. Γεώργιο στο Λαγγό. Ο γιός του Αντώνιος έζησε στα τέλη του 17ου –μέσα του 18ου αι., έκτισε τον Αγ. Αντώνιο στην περιοχή του πλατάνου και σύμφωνα με γραπτή μαρτυρία δολοφονήθηκε από Τούρκο στο αλώνι κοντά στο σπίτι του, ετάφη δε μέσα στον αγ. Αντώνιο. Το αρχικό επίθετό τους πρέπει να ήταν Δάσκαλος Σήφης η Σηφάκης, από την οικογένεια του Διδασκάλου Σήφη, που ήλθε στην περιοχή τέλη του 15ου αι. μαζί με την οικογένεια Μινόττο και ετοποθετήθηκε από τον Ενετό άρχοντα στην περιοχή του Λαγγού. Έκτος γιός του παπα-Αντώνη ήταν ο Δημήτριος, (λαϊκός), του οποίου οι απόγονοι πήραν το επίθετο Παπαδημητράκης. Μοναχογυιός του Δημητρίου και πρώτος Ενορίτης Ιερέας (της Ενορίας πλέον του Βλάτους) ήταν ο «Γέρο παπα-Γιάννης» (πατήρ Ιωάννης Παπαδημητράκης 1832-1914). Εφημέρευσε από το 1855 περίπου έως το 1900. Επί των ημερών του, το 1862, άρχισαν οι εργασίες για την επέκταση του Ναού της Αγίας Τριάδος στη σημερινή μορφή, και τότε μεταφέρθηκε το θύρωμα από τη Νότια πλευρά στη Δυτική. Στις ημέρες μας ο ναός συντηρήθηκε με την επίβλεψη της 28ης ΕΒΑ και αναδείχθηκε το κάλλος και η αρχαιότητά του.

• Από το 1900-1908 εφημέριος έγινε ο παπα- Αντώνιος Λουπασάκης. 
• Από το 1908-1914 ο παπα-Αλέξανδρος Τζατζάνης.
• Από το 1914-1925 ο παπα-Ιωάννης Παπαδημητράκης (εγγονός του Γέρο παπα-Γιάννη, και γιος του Δημητρίου Παπαδημητράκη, που ήταν Αναγνώστης και ο οποίος έζησε από το 1853 έως 1930). Από το 1925-1937 αναλαμβάνουν δύο ιερείς, ο παπα-Μανώλης Βακάκης και ο παπα-Γιάννης Πρωτοπαπαδάκης.
• Από το 1937-1994 ο παπα-Κωνσταντίνος Μοτάκης, που, ενώ συνταξιοδοτήθηκε το 1990, συνέχισε να ασκεί τα καθήκοντά του μέχρι και λίγο πριν από τον θάνατό του.

Επί Εφημερίας του, το 1958-1968 θεμελιώθηκε και αποπερατώθηκε ο νέος κεντρικός Ναός του Γενεσίου της Θεοτόκου.Από το 1994 και εντεύθεν διάφοροι Ιερείς διακόνησαν στην Ενορία, όπως:

• ο παπα-Κωνσταντίνος Στραβουδάκης
• ο παπα-Αλέξανδρος Φαντάκης (επί Εφημερίας του οποίου έγινε το Ενοριακό και Πολιτιστικό κέντρο Βλάτους)
• ο Πανοσιολογιώτατος Αρχιμ. Ναθαναήλ Φελεσάκης
• ο παπα-Νικόλαος Αγραφιώτης
• ο παπα- Δημήτριος Σανταμούρης και
• από το 2007 μέχρι και σήμερα ο Πανοσιολογιώτατος Αρχιμ. Ειρηναίος Μπατσάκης.